رونمایی از ترجمه گلستان سعدی به زبان انگلیسی نوشته مترجم دکتر عبدالمحمود رضوانی 

آیین رونمایی از ترجمه گلستان سعدی با حضور رئیس دانشگاه شیراز، مشاور فرهنگی کمیسیون ملی یونسکو،رئیس کمیسیون دائمی دانشگاه شیراز ، دکتر عبدالمحمود رضوانی، مترجم کتاب و جمعی از اساتید و دانشجویان در کتابخانه خوارزمی دانشگاه شیراز برگزار شد.

کتاب ترجمه گلستان سعدی با هدف معرفی مضامین انسان دوستانه و پند های حکیمانه شیخ اجل به جهانیان و به کوشش کار گروه تخصصی متشکل از دکتر کاووس حسن لی، دکتر محمد یوسف نیری، دکتر فریده پورگیو، دکتر مصطفی ندیم به سر ویراستاری خانم زینب دهقانی با آثاری از استاد محمد نعمتی و سروش معصومی زیر نظر دکتر مجتبی زبرجد، دکتر هاجر ستوده و آقای مهدی مومن زاده منتشر شد.ترجمه انگلیسی گلستان سعدی توسط انتشارات دانشگاه شیراز و با حمایت کمیسیون ملی یونسکو در دو جلد و هر جلد در 1000 نسخه چاپ و منتشر شده است.

رییس دانشگاه شیراز در این آیین گفت: امروز که به پاداش میراث گرانبهای نظم ایران زمین کتاب ارزشمند گلستان سعدی را رونمایی می کنیم به شما خوشامد می گویم.دکترحمید نادگران افزود: حضور شما در شهر شعر و ادبیات و تقدیم این اثر به جهانیان تشنه معرفت و نظم را گرامی می دارم.وی با بیان اینکه سعدی سلطان مسلط ملک سخن است و کلام در دست او مانند موم است، گفت: سخن سعدی، حشو و زواید ندارد؛ گاهی گفته می شود که سعدی به زبان امروز سخن می گفته است، اما باید اشاره کرد که ما به زبان سعدی سخن می گوییم.دکتر نادگران ادامه داد: گلستان سعدی زیباترین کتاب نثر فارسی است که همه آرایش های شعری را در بر دارد.وی افزود: گلستان و بوستان یک دوره حکمت عملی است زیرا همه مردم را از هر صنف و طبقه به وظایف خود آگاه کرده است.رییس دانشگاه شیراز عنوان کرد: سعدی متدین و مذهبی و تعصبی است اما هیچگاه تعصب خویش را دستاویز آزار مخالفان نکرده است.وی با بیان اینکه اشعار سعدی سراپا مهر و محبت می باشد، افزود: سعدی انسان دوست و انسانیت پرست است.دکتر نادگران یادآور شد: باید از سفره بی آلایش ادیبانی چون سعدی، حافظ، مولوی، فردوسی و... توشه بر بچینیم.وی اعلام کرد: دانشگاه بزرگ شیراز در راستای تعامل های بین المللی خود و برای اینکه جهانیان را از گوهر گرانبها و تابناک سعدی بی بهره نگذارد، ترجمه بی نقص و سلیس گلستان را به زیور طبع آراسته است.دکتر نادگران، سعدی را نماد انسان متمدنِ حقیقی دانست که هر کس باید او را سرمشق قرار دهد.وی آثار سعدی در کنار مولانا، حافظ و فردوسی را خلاصه تمدن چندهزار ساله ایران توصیف کرد و بر این نکته تأکید کرد که باید گلستان را در زندگی چند بار خواند و آن را زیب خاطر کرد.رییس دانشگاه شیراز گفت: پایان ترجمه و انتشار گلستان سعدی را به مترجم دانشمند و همکاران دانشگاه شیراز در این کار بزرگ تبریک می گویم.

در ادامه این مراسم توسط امیرمحمد زارع، کودک شیرازی گلستان خوانی برگزار شد و مورد استقبال حضار قرار گرفت.
سپس دکتر سعداله نصیری قیداری ، رئیس کمیسون دائمی دانشگاه شیراز گفت : شیراز یکی از عناصر هویت و اصالت ایرانیان است.وی در ادامه به بررسی رابطه اخلاق و علم پرداخت و تصریح کرد : ما شاهد توسعه پرشتاب علمی در صدسال اخیر بوده ایم اما متاسفانه توسعه اخلاقی صورت نگرفته است.دکتر نصیری قیداری بیان داشت : یکی از دلایل این معضل ، نپرداختن مناسب به علوم انسانی بوده است.وی افزود: در گذشته هر حرفه دارای فتوت نامه و منشور اخلاقی بود و اکنون جای این پرسش مطرح است که آیا در استفاده از فناوری جدید این فتوت نامه ها را داریم؟رئیس کمیسون دائمی دانشگاه شیراز اظهار داشت : بداخلاقی یک مسئله جهاتی است و ترجمه ارزشمند گلستان سعدی قدمی است برای توسعه اخلاق.وی گرفتاری بشر امروز را خودخواهی توصیف کرد و گفت : اگر آموزه های سعدی گسترش یابد و جهان شمول شود؛ اخلاقیات توسعه می یابد.

سپس دکتر کاووس حسن لی، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز گفت: از ترجمه کتابی رونمایی می شود که از گرانبهاترین سرمایه های ملی و بین المللی ما است.وی افزود: کسان دیگری هم گلستان سعدی را ترجمه کرده اند که به ظرفیت های زبانی و بیانی آشنایی نداشتند، زیرا معمولا در متون ادبی نمی توانند حقیقت موجود و روح اثر را به زبان مقصد برگردانند .این استاد زبان و ادبیات فارسی در ادامه گفت: بسیار خرسندم که این اثر در شایسته ترین جای خویش یعنی دانشگاه شیراز منتشر شد و باید آن را به فال نیک گرفت.دکتر حسن لی تصریح کرد: در این اثر با همت والا و ذوق سلیم ترجمه به شایسته ترین شکل ممکن انجام شده است و این اثر با حمایت کمیسیون ملی یونسکو منتشر می شود .وی در ادامه عنوان کرد: سعدی همواره در کنار مردم است و حضور همیشگی او در جامعه مثال زدنی است و سخنگو صادق ایرانیان است.دکتر حسن لی با تاکید بر اینکه در سعدی نومیدی، شکست و ناتوانی دیده نمی شود، افزود: گلستان آیینه تمام نمای جامعه می باشد که سعدی با نگاهی تیزبین سرشت آدمیان را شناخته و شناسانده و این رمز مقبولیت جهانی این اثر ارزشمند است.این استاد زبان و ادبیات فارسی ادامه داد: سعدی ثابت کرد می توان سخن را به شیوایی آراست و اما از معنای حقیقی آن نکاست و همین نکته موجب می شود که ترجمه اثر و بیان ظرافت هایش دشوار شود.دکتر حسن لی با بیان اینکه حرف های سعدی در ذهن و زبان مردم در قالب ضرب المثل ها می چرخد،گفت: سعدی را از زمان خودش را تا به امروز ستوده اند اما امرسون در ادبیات آمریکا، گلستان آن را کتاب مقدس دانسته است.

دکتر مهدی مستکین ، مشاور کمیسیون ملی یونسکو در ایران هم در آیین رونمایی ترجمه گلستان سعدی که در کتابخوانه خوارزمی دانشگاه شیراز برگزار شد، اظهار داشت: علم بر دو گونه است یکی علم عاشقی و دیگر علم غافلی؛ علم چون بر دل شود یاری شود چون بر تن شود باری شود.وی عنوان کرد: علمی که علم عاشقی است از کوی بهزیست است و علم غافلی فقط متوجه زیست است.دکتر مستکین با بیان اینکه سعدی مفسر و مبدع و جان آگاه در علم عاشقی است چراکه دانش را به بینش رهنمون بود، گفت: چون با علم عمل نکنی شاخ بی برگ و بری.مشاور فرهنگی کمیسیون ملی یونسکو با بیان اینکه سعدی 750 سال پیش مهمترین بحران عصر پسا مدرن را بر می شکافد، افزود: امروز ما معلمین بدین سیاق نیازمندیم؛ برای ما معلمان سخن سعدی درس آموز است.وی اضافه کرد: سعدی است که می آموزد که از صحبت دوستی برنجد که اخلاق بد را حسن نماید؛ می آموزد که چو استاده ای دست افتاده گیر و به پاس بانوان بپردازیم.دکتر مستکین درخصوص ترجمه کنونی گلستان سعدی تصریح کرد: بالای 11 است که استاد عبدالمحمود رضوانی عشق و علم را همراه کرده است.مشاور فرهنگی کمیسیون ملی یونسکو با بیان اینکه ارنست هس ملک الشعرا آمریکا این مترجم ادبی را می ستاید، گفت: این ترجمه از قرن هفدهم کم نظیرترین ترجمه در ادب پارسی است، زیرا رضوانی با پدر خویش با کتاب طیبات سعدی عشق ورزی می کرد و حاصل پنجاه سال زحمت شد این کتابی که امروز می بینیم.مشاور کمیسیون ملی یونسکو با بیان اینکه برای اولین بار گلستان سعدی در قرن هفدهم میلادی به زبان لاتین ترجمه شد گفت: ترجمه حاضر کم نظیرترین ترجمه این اثر ارزشمند ادبی در 400 سال گذشته است .وی افزود: چاپ و نشر این ترجمه نفیس در راستای تلاش کمیسیون ملی یونسکو برای ثبت شیراز به عنوان اولین شهر خلاق ادبی صورت گرفته است.

دکتر عبدالمحمود رضوانی ، مترجم گلستان سعدی آخرین سخنران این مراسم بود.دبیرکل سابق انجمن مترجمان ایران گفت: از سال 1350 در 17 سالکی انگلیسی درس می دادم و ترجمه می کردم و در سال 1351 اولین ترجمه ام را انجام داده ام با این حال در سال 1360 که سردبیر رویترز شدم و به صورت جدی با ترجمه سر و کار پیدا کردم، در آنجا روح ترجمه را حس کردم و بعد از تصدی انجمن مترجمان ایران، حق الیقینِ ترجمه دریافتم.دکتر رضوانی ادامه داد: ترجمه امر خطیر و بزرگی است و در این راه همواره دلم می خواست کار بزرگی در ادبیات انجام دهم چراکه ترجمه های زیادی انجام داده بودم اما هیچ وقت اقناعم نکرد و به توصیه پدر، به فکر باقیات صالحات هم بودم!این مترجم شناخته شده ایران گفت: آثار بزرگان ادبیاتِ ما را بیگانگان ترجمه کرده اند و ما در این مسیر کم کاری کردیم. به عنوان مثال رباعیات خیام را فیتز جرالد ترجمه کرده که در واقع ترجمه خیام نیست و مترجم اندیشه خیامی و فلسفه دم غنیمتیِ خیام را نشان داده نه روح اثر را.استاد رضوانی گفت: سراغ سعدی رفتم چرا که از بچگی در خانه با سعدی فال می گرفتیم و در زادگاهم اصفهان نیز سعدی جایگاه وارسته ای داشت و برای این سراغ گلستان رفتم که ادبیات داستانی ایران هم مثل ادبیات شاعرانه ایران به جهان شناسانده شود.

دکتر رضوانی تأکید کرد: سعدی 700 سال پیش ادبیات مینی مالیستی که امروز تازه در جهان مد شده را ایجاد کرده داست بنابراین سراغ گلستان رفتم مثل کودک نوپایی که قصد فتح اورست را داشتم!مترجم گلستان سعدی ادامه داد: در گام اول چند ترجمه گلستان سعدی از جمله ترجمه گلستان اثر جیمز راس را که حدود 200 سال پیش انجام شده، بررسی کردم و آن را آسیب شناسی کردم. این ترجمه به دلیل عدم شناخت کامل این مترجم از زبان فارسی مثل تلمیح، عبارات یکسان با معناهای مختلف، ایهام و صناعاتِ ادبی ... پر از اشتباه است.این مترجم در ادامه به قرائت بخش هایی از گلستان سعدی و ترجمه های خود پرداخت و گفت: در این ترجمه که حاصل یک دهه مطالعه و پژوهش است تلاش کردم تا آنجا که ممکن است قافیه ها، سجع ها و آرایه های ادبی به زبان انگلیسی منتقل شود.

استاد رضوانی پس از رونمایی از کتاب در حالی که اشک می ریخت خطاب به سعدی گفت: '' شیخ بپذیر! آنچه در توان داشتم، انجام دادم."

منبع خبر: روابط عمومی دانشگاه شیراز